کد مطلب:35228 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:27

گنجینه پرسمان » اعتقادات

مباني عصمت معصومين چگونه است؟

اثبات عصمت معصومين(ع) در گرو شناخت توحيد خداوند، تجرد روح انسان و آنگاه نبوت است و تنها پس از تحصيل اين معارف ميتوان درمورد عصمت پيامبر(ص) از سهو و نسيان و عصيان بحث كرد.

خداوند، هستي محض (هويت لابشرط مقسمي) است و در مقام ذات منزه از هر تشبيه و تنزيه است و هر گونه اسم يا رسم و صفت از آن جايگاه منيع دور است و تعبير از آن به مقام ذات و مانند آن، بر اثر فقدان لفظ مناسب است. آن مقام مطلق، هرگز شريك بردار نيست، زيرا اطلاق ذاتي و هستي نامحدود، مجالي براي تحقق همتا نخواهد داد، و چون هستي مطلق است، فاقد هيچ گونه كمال وجودي نيست و كمالهاي وجودي او وصف زائد بر ذات نيست، بلكه بسيط الحقيقه است كه در عين وحدت، عين همه كمالهاي نامحدود وجودي است. شناخت چنين حقيقتي گرچه به نحو اكتناه محال است ولي به مقدار ظرفيت وجودي هر موجود آگاه، نه تنها ممكن است، بلكه ضروري خواهد بود، زيرا هر موجود ممكن، ذاتاً به هستي محض مرتبط، بلكه متقوم به آن است و معرفت متقوم بدون شناخت مقوم، ممتنع است. البته هم معرفت خداوند ضروري است و هم اعتراف به عجز از اكتناه و اقرار به قصور حتمي خواهد بود، زيرا احاطه موجود محدود نسبت به نامحدود محال است.

لازم است از جمود بر ظواهر، بدون سلاح برهان يا شهود صحيح برحذر بود و گرنه توهم جسماني بودن خداوند، در واهمه متحجران رسوخ خواهد كرد و آيه مباركه «الرحمن علي العرش استوي» طه/5 سند چنين وهم زائف و خيال فائل قرار ميگيرد، در حالي كه فاهمه مُبَرْهِنان و ذائقه عارفانِ شاهد از چنين اُكذوبه هايي منزه بوده، از آن رنج ميبرد و آيه مباركه «ليس كمثله شيء» شوري/11 به عنوان محكمترين اصل قرآني مُسند خواهد بود، سوره اخلاص و اوائل سوره حديد شاهد گوياي آن ميباشد.

آنگاه نوبت به شناخت روح انسان و تبيين و تثبيت تجرد آن از ماهيت و امكان ماهوي ميرسد. روح انسان گرچه متصف به امكان فقري و وجودي است، بلكه متن فقر و عين ربط است، ولي اگر تجرد از ماهيت و امكان ماهوي را براي روح انسان كامل قائل شويم، غلو نيست، زيرا فاصله ميان روح مجردي كه داراي امكان فقري بوده و منزه از امكان ماهوي است، با خداوند سبحان، همان فاصله محدود با نامحدود است.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن كريم ج 9 (سيرة رسول اكرم در قرآن)